همکاری ایران با آژانس؛ عراقچی از پایان “توافق قاهره” خبر داد

همکاری ایران با آژانس؛ عراقچی از پایان “توافق قاهره” خبر داد

وزیر خارجه ایران گفت توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد. به گفته عراقچی، اجرای مکانیسم ماشه “شرایط کاملاً متفاوتی” به وجود آورده و دیپلماسی را “پیچیده‌تر” کرده است.عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، امروز یکشنبه ۱۳ مهر (۵ اکتبر) در حاشیه نشست با سفیران و نمایندگان خارجی در تهران، اعلام کرد، توافقی که کمتر از یک ماه پیش در قاهره میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امضا شد، «دیگر برای وضعیت موجود کارایی ندارد». او گفت: «اجرای اسنپ‌بک همه شرایط را تغییر داده است و ما با شرایط جدیدی روبه‌رو هستیم.»

بر اساس توافق قاهره که در ۱۸ شهریورماه گذشته با میانجی‌گری مصر حاصل شد، ایران دسترسی کامل بازرسان آژانس به تمامی تأسیسات هسته‌ای خود و ارائه اطلاعات درباره مراکز مورد حمله قرار گرفته را پذیرفت.

این توافق که با حضور رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به دست آمد، بحث‌های فراوانی را در تهران برانگیخت. مخالفان به “قانون الزام دولت ایران به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی” استناد کردند که دولت را ملزم به تعلیق همکاری با آژانس، مگر با مجوز شورای عالی امنیت ملی، می‌کند.

سپس اما شورای عالی امنیت ملی در ۲۳ شهریور توافق را تأیید کرد، هرچند هشدار داد که در صورت بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، اجرای آن متوقف خواهد شد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

عراقچی نیز امروز، در شرایطی که همان سناریو رخ داده است، به صراحت گفت: «توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد و تصمیم ایران در خصوص تداوم همکاری‌ها به زودی اعلام خواهد شد.»

“مکانیسم ماشه” همچون نقطه عطف

عراقچی در سخنان امروز خود همچنین بار دیگر وجاهت قانونی فعال‌سازی مکانیسم ماشه را زیر سؤال برد و تأکید کرد: «هیچ دلیل موجهی برای اجرای اسنپ‌بک وجود ندارد، همان‌طور که در گذشته هم هیچ توجیهی برای حمله نظامی به ایران وجود نداشت.»

به گفته وزیر خارجه ایران، اروپایی‌ها تصور می‌کردند “اهرم فشاری” در دست دارند، اما به گفته او، استفاده از آن فقط دیپلماسی را “پیچیده‌تر” کرده است.

سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان ۲۸ شهریورماه گذشته این ساز و کار را فعال کردند و با رأی قاطع شورای امنیت سازمان ملل، زمینه بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران فراهم شد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

مکانیسم ماشه که در متن برجام گنجانده شده، به کشورهای عضو این توافق اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات توسط ایران، قطعنامه‌های تعلیق‌شده شورای امنیت را، بدون امکان حق وتو، مجددا احیا کنند.

این تحریم‌ها که میان سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ وضع شده بودند، شامل مسدودسازی دارایی‌های ایران در خارج از کشور، ممنوعیت ارسال سلاح، محدودیت‌های برنامه موشکی و کنترل کشتی‌های ایرانی در آب‌های بین‌المللی می‌شود. اجرای دوباره این تحریم‌ها از ششم مهرماه گذشته آغاز شد.

تعمیق شکاف میان تهران و غرب

در حالی‌که عراقچی ادعا کرده پیام‌های رد و بدل شده میان ایران و آمریکا طی ماه‌های اخیر صرفاً بر سر موضوع هسته‌ای بوده و هیچ شرط غیرهسته‌ای به طور رسمی مطرح نشده، منابع غربی مدعی‌اند که واشنگتن خواستار توقف غنی‌سازی، محدودیت برنامه موشکی و توقف حمایت مالی تهران از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی بوده است. تهران این ادعا را رد می‌کند.

طبق ادعای تهران، فعال شدن مکانیسم ماشه ادامه همان روندی است که با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ آغاز شده؛ مجموعه‌ای از فشارها و تحریم‌ها که به گفته مقام‌های ایرانی، امکان دستیابی به یک راه‌حل “منصفانه و متوازن” را از بین برده است.

اما از منظر غرب، جمهوری اسلامی بارها از تعهدات هسته‌ای خود عدول کرده و توافق قاهره آخرین فرصت برای شفاف‌سازی فعالیت‌ها و بازگشت بازرسان است. در بیانیه اخیر گروه هفت نیز از ایران خواسته شده بود تا همکاری با آژانس را “بلافاصله” از سر بگیرد و وارد گفت‌وگوهای مستقیم با آمریکا شود.

چشم‌انداز مبهم

سخنان امروز عراقچی نشان از نوعی سردرگمی در جهت‌گیری دیپلماسی ایران دارد. او هم‌زمان با تأکید بر عدم کارایی توافق قاهره با آژانس و “دشوارتر شدن” مذاکرات در آینده، گفته است که “دیپلماسی هیچ‌وقت به پایان نمی‌رسد” و ایران آماده هر راه‌حلی است که منافع متقابل طرفین را تأمین کند.

اکنون فضای اعتماد شکننده‌ای که توافق قاهره بنا کرده بود، عملاً از میان رفته است. مکانیسم ماشه به نقطه گسستی بدل شده که نه تنها تحریم‌ها را به صحنه بازگردانده، بلکه از نگاه تهران، وزن و اعتبار اروپا در مذاکرات احتمالی آینده را به شکل محسوسی کاهش داده است.

بنابراین از امروز، اگر قرار بر گشایش مسیری تازه در دیپلماسی هسته‌ای ایران باشد، مبنایی کاملاً متفاوت از گذشته و فضایی بسیار پیچیده‌تر از قبل خواهد داشت.

بازگشت تحریم‌ها؛ پس از این چه در انتظار ایران است؟

بازگشت تحریم‌ها؛ پس از این چه در انتظار ایران است؟

با اجرایی‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، ایران بدون شک با تنش و انزوای بیشتر و مسیری دشوارتر برای دیپلماسی روبرو خواهد بود. گفت‌وگو با دو کارشناس.در هفته‌های اخیر، ایران پس از فعال‌شدن مجدد مکانیسم ماشه تحت توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام، در مرکز فشارهای بین‌المللی تازه‌ای قرار گرفته است.

با شکست تلاش‌های چین و روسیه برای تعویق اجرای مکانیسم ماشه، تمامی تحریم‌ها علیه ایران که پیش از این به حالت تعلیق درآمده بودند، اکنون به طور خودکار بازگشتند.

این تحریم‌ها در کنار محدودیت‌های مختلف، بار دیگر دارایی‌های ایران در خارج از کشور را مسدود، معاملات تسلیحاتی با این کشور را ممنوع و توسعه موشک‌های بالستیک را با پیامدهایی مواجه می‌کنند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله

در چنین شرایطی و حتی با وجود جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل که آسیب جدی به تاسیسات هسته‌ای به ویژه در فردو وارد کرد، جمهوری اسلامی همچنان به دنبال غنی‌سازی است. اما در مورد توانایی این کشور برای ادامه برنامه اتمی تردیدهایی وجود دارد.

بهروز بیات، کارشناس هسته‌ای، به دویچه وله فارسی می‌گوید: «به نظر من ترامپ تا حد زیادی در مورد صدمه شدید به برنامه اتمی ایران درست می‌گوید و برنامه غنی‌سازی ایران تا مدت‌ها تعطیل خواهد بود.»

او می‌افزاید: «اروپایی‌ها هیچوقت نمی‌خواستند امکان استفاده از مکانیسم ماشه را از دست بدهند، اما امکان اینکه آن را به تعویق بیندازند وجود داشت.»

بهروز بیات می‌گوید اروپا اکنون جمهوری اسلامی را در وضعیت ضعف می‌بیند که باید حداکثر امتیاز را از آن بگیرد. به گفته او اما اروپایی‌ها مدت‌ها راغب نبودند مکانیسم ماشه را به کار بیندازند.

از سوی دیگر، ایران، چین و روسیه غرب را به رفتار غیراخلاقی در استفاده از مکانیسم ماشه متهم می‌کنند.

بهروز بیات در همین رابطه می‌گوید، می‌توان این وضعیت را با این پرسش‌ها از منظر اخلاقی نیز بررسی کرد که چرا طرفی که غیراخلاقی عمل کرده است، نباید با هیچ عواقبی روبرو شود، در حالی که طرفی که فقط خطاهای جزئی دارد، مجازات می‌شود؟

این کارشناس هسته‌ای اضافه می‌کند: «اما صرف نظر از اینها باید توجه داشت که در برجام مکانیسم ماشه درست برای چنین منظوری طراحی شده است. زیرا که اگر این اختیار در دست غرب نمی‌بود برجام صورت نمی‌گرفت. به لحاظ قانونی و صوری حق طرف غربی‌هاست اما به جهت اخلاقی جهان متاسفانه در دست بی‌اخلاقان است.»

بازگشت تحریم‌ها برای ایران به چه معناست؟

با بازگشت تحریم‌های پیشین سازمان ملل، جمهوری اسلامی بار دیگر در بحبوحه تشدید تنش‌ها و موقعیت سیاسی و اقتصادی متزلزلی قرار می‌گیرد. اگرچه این فشار بر مردم ایران نیز تأثیرات عمده‌ای می‌گذارد.

شاهین مدرس، تحلیلگر مطالعات امنیتی، در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی می‌گوید: «این فقط دور دیگری از تحریم‌ها نیست؛ این بازگشت یک تحریم کامل و فلج‌کننده است که ایران سال‌ها با آن مواجه نبوده است.»

او می‌افزاید: «این یعنی مسدود شدن کانال‌های بانکی، توقف صادرات نفت و حتی گرفتار شدن معاملات تجاری معمولی در شبکه‌ای از محدودیت‌ها. برای شهروندان عادی ایران، چنین شرایطی به معنای دشواری در زندگی روزمره است.»

به گفته شاهین مدرس، این شرایط همچنین به معنای سقوط پول ملی، گرانی شدید واردات، از بین رفتن مشاغل و بلعیده شدن هر چه بیشتر دستمزد باقی مانده توسط تورم افسار گسیخته است: «اقتصاددانان برای این وضعیت از اصطلاح شاخص فلاکت استفاده می‌کنند که ترکیبی از بیکاری و تورم است و در ایران این شاخص در حال حاضر بالا است. بازگشت تحریم‌ها این شاخص را بسیار بالاتر هم خواهد برد.»

مدرس شرایط را اینگونه تشریح می‌کند: «وقتی دولتی دسترسی به دلار و مسیرهای تجاری را از دست می‌دهد، بار آن مستقیماً بر دوش مردم می‌افتد. آنان به ناگهان خود را در حال پرداخت هزینه‌های بیشتر برای نان، دارو، اجاره و سوخت می‌بینند، در حالی که چشم‌انداز کارشان نیز از بین می‌رود.»

بهروز بیات، کارشناس هسته‌ای، نیز تأکید می‌کند که مردم از دو جبهه متحمل فشار این بحران خواهند شد: «اول اینکه بلافاصله درگیر می‌شوند. به ویژه طبقه متوسط که پشتوانه دموکراسی است و دوم رژیم‌های یاغی مانند جمهوری اسلامی، ممکن است کوتاه نیایند و پایان ماجرا ممکن است جنگ باشد. در پایان احتمال دارد رژیم جمهوری اسلامی هم از بین برود اما بر روی خرابه‌های کشور که در آن سودی برای مردم ایران متصور نیست.»

بیشتر بخوانید: سایه سنگین “مکانیسم ماشه” بر اقتصاد رنجور ایران

آیا هنوز روزنه ای برای تغییر وجود دارد؟

مقامات اروپایی و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، همچنان تمایل خود را برای پیگیری دیپلماسی و مذاکره با ایران تکرار کرده‌اند؛ با این حال، با اظهارات اخیر علی خامنه‌ای و مقامات ارشد جمهوری اسلامی، چشم‌انداز تغییر تیره و تار به نظر می‌رسد.

شاهین مدرس بر این باور است که حتی یک معجزه هم نمی‌تواند سرنوشتی را که در انتظار جمهوری اسلامی است تغییر دهد. او تصریح می‌کند که دلیل آن نه در خارج از کشور، بلکه در درون نخبگان حاکم خود ایران نهفته است.

این تحلیلگر سیاسی می‌گوید‌: «روحانیون در تهران می‌دانند که جهان به چیزی کمتر از برچیدن کامل برنامه‌های هسته‌ای و موشک‌های بالستیک رضایت نخواهد داد. اگر آنها داوطلبانه از این برنامه‌ها دست بکشند، وفاداری تنها گروهی را که هنوز آنها را سرپا نگه داشته است، از دست خواهند داد. اقلیت ایدئولوژیک کوچک اما قدرتمندی که سرکوب را در داخل کشور اعمال می‌کند.»

مدرس معتقد است که سران جمهوری اسلامی راه جنگ را ترجیح می‌دهند: «آنها تصور می‌کنند که اگر قدرت‌های غربی حمله کنند، این خارجی‌ها خواهند بود که تأسیسات هسته‌ای و پایگاه‌های موشکی را نابود می‌کنند، نه خودشان. به این ترتیب، رژیم می‌تواند ادعا کند که هرگز تسلیم نشده و با تجاوز خارجی به این وضعیت افتاده است.»

به گفته او، در این منطق پیچیده، حتی حکومت بر یک کشور ورشکسته و شکست‌خورده، تا زمانی که مردان قدرت در قدرت باقی بمانند، قابل قبول است و برای آنها، بقا بیش از رفاه، بیش از کرامت، حتی بیش از خود ملت اهمیت دارد.

آیا آمریکا به دنبال تغییر رژیم است؟

در همین حال، بحث‌ بر سر انگیزه احتمالی سیاست ایالات متحده در قبال ایران ادامه دارد. در هفته‌های اخیر، لفاظی‌های تندی از سوی برخی مقامات آمریکایی منتشر شده است.

تام باراک، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، تا آنجا پیش رفت که رژیم ایران را “مار” نامید که سر آن باید قطع شود. عبارتی که گمانه‌زنی‌ها را مبنی بر اینکه ایالات متحده ممکن است به سیاست تغییر رژیم روی آورده باشد، افزایش داده است.

شاهین مدرس، تحلیلگر مطالعات امنیتی، برخلاف بسیاری، می‌گوید سیاست خارجی ایالات متحده بر اساس یک اظهارنظر تغییر نمی‌کند. به گفته او برای اینکه تغییر رژیم به یک هدف واقعی تبدیل شود، باید به یک تصمیم جمعی تبدیل شود و این تصمیم نه تنها توسط افراد، بلکه کاخ سفید، کنگره و نهادهای امنیتی آمریکا پذیرفته و توسط متحدان خارجی نیز پشتیبانی شود.

شاهین مدرس در همین راستا می‌گوید: «تاریخ نشان می‌دهد که تغییر رژیم هرگز صرفاً لفاظی نیست. این امر به اراده سیاسی، منابع و ترسیم این چشم‌انداز که پس از آن چه خواهد شد، نیاز دارد.»

بیشتر بخوانید: “میگا”؛ آیا ترامپ سیاست تغییر رژیم ایران را در پیش گرفته است؟

او ادامه می‌دهد: «بدون این‌ها، آنچه می‌بینیم تنها فشار است، نه تغییر؛ تحریم‌ها برای تضعیف رژیم، اقدامات پنهانی برای کند کردن برنامه‌های آن، انزوای دیپلماتیک برای کاهش دامنه نفوذ آن. این اقدامات ممکن است جمهوری اسلامی را به گوشه‌ای سوق دهد، اما هنوز به دکترین رسمی ایالات متحده برای تغییر رژیم تبدیل نشده‌اند.»

شاهین مدرس تاکید می‌کند: «این گام تنها زمانی برداشته می‌شود که رهبران آمریکایی در همه نهادها، به تغییر رژیم به عنوان یک هدف مشترک متعهد شوند و آماده باشند با پیامدهای آن کنار بیایند.»

آیا جنگ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود؟

با اجرایی‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، ایران می‌تواند ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گیرد، چنین امری این کشور را به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی معرفی می‌کند. این طبقه‌بندی می‌تواند احتمال اقدام نظامی را محتمل‌تر کند.

بهروز بیات، کارشناس هسته‌ای، می‌گوید: «قطعنامه‌ها و قرارگرفتن ایران ذیل بند هفت هنوز جنگ را توجیه نمی‌کند. یعنی بند ۴۱ جنگ را توجیه نمی‌کند. معنای بند ۴۲ این است که باید از طریق جنگ مقابله کرد. منتهی دنیا بر اساس قوانین پیش نمی‌رود.»

او می‌افزاید: «به نظر من نکته مهم مکانیسم ماشه و تحریم‌ها این خواهد بود که به کشورهایی مثل اسرائیل و شخص نتانیاهو فرصت می‌دهد تا راحت‌تر بتواند جنگ را توجیه کند. از این لحاظ خطرناک است.البته پیامدهای اقتصادی نیز وجود دارد، اما به نظر من خطرناکترین جنبه این است که جنگ را محتمل‌تر می‌کند، هر چند که محتوای بند ۴۱ هنوز توجیه جنگ نیست.»

بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که اکنون تنها یک معجزه می‌تواند مسیر فعلی را تغییر دهد و بدون شک آن معجزه باید از درون تهران رخ دهد. در حال حاضر، توپ کاملاً در زمین ایران است.

پزشکیان: بین خواسته غرب و اسنپ‌بک، اسنپ‌بک را انتخاب می‌کنیم

پزشکیان: بین خواسته غرب و اسنپ‌بک، اسنپ‌بک را انتخاب می‌کنیم

پزشکیان می‌گوید ایران می‌تواند به‌رغم بازگشت تحریم‌ها، باز هم مشکلات خود را حل کند و «اینگونه نیست که آسمان به زمین بیاید.» به گفته او، اگر قرار بر انتخاب بین خواسته غرب و اسنپ‌بک باشد، تهران اسنپ‌بک را انتخاب می‌کند.مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران، در آخرین لحظات حضورش در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک که بدون نتیجه‌ای ملموس پایان یافت، با خوش‌بینی نسبت به آینده مدعی شد که جمهوری اسلامی می‌تواند به‌رغم بازگشت تحریم‌های بین‌المللی، باز هم مشکلات خود را حل کند و به کمک همسایگانش و کشورهای عضو بریکس و گروه شانگهای، از وضعیت بحرانی کنونی خارج شود.

پزشکیان بامداد شنبه ۵ مهرماه (۲۷ سپتامبر) پیش از ترک نیویورک به مقصد تهران، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «در خصوص مکانیسم پس‌گشت به تفاهمی نرسیدیم چرا که درخواست آمریکایی‌ها غیرقابل قبول است، آنها درخواست می‌کنند تمام اورانیوم غنی‌شده خود را به آنها بدهیم و در عوض آنها به ما سه ماه فرصت بدهند که به هیچ وجه قابل قبول نیست.»

رئیس جمهوری ایران، با اشاره به گفت‌وگوهای “بسیار خوب” در خصوص برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با همتای فرانسوی‌اش امانوئل مکرون و دیگر روسای جمهوری و نخست‌وزیران برخی کشورها و نیز رئیس‌ شورای اروپا، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، افزود: «با طرف‌های اروپایی به نتیجه رسیدیم اما نگاه آمریکا چیز دیگری است و طبیعی است که درخصوص مکانیسم پس‌گشت به تفاهمی نرسیدیم.»

پزشکیان، در پی قطعی شدن بازگشت تمامی تحریم‌های پیشین بین‌المللی علیه ایران، تصریح کرد: «اگر قرار باشد، بین خواسته غیرمنطقی آنها و اسنپ‌بک یکی را انتخاب کنیم، آن اسنپ‌بک خواهد بود که با وجود آن نیز تمام مشکلات خود را حل خواهیم کرد.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه “در صورت فعال شدن اسنپ‌بک تمهیدات لازم اندیشیده شده است”، گفت که جمهوری اسلامی خواهد توانست “با توجه به ارتباطاتی که با همسایگان، کشورهای بریکس و شانگهای” دارد، از وضعیت کنونی خارج شود.

پزشکیان در حالی به اعضای پیمان‌های بریکس و شانگهای امید بسته که به باور بسیاری از تحلیلگران، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و افزایش ریسک همکاری بانک‌ها، بیمه‌ها و کشتیرانی‌ها با جمهوری اسلامی، می‌تواند حتی “کشورهای دوست”، مانند چین و روسیه را به احتیاط هر چه بیشتر در معاملات با ایران بکشاند.

پزشکیان: دکترین عملیاتی دستور و فتوای رهبر است

پزشکیان با تاکید بر اینکه “ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده، نیست و نخواهد بود”، بار دیگر به “دستور و فتوای” علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در حرام دانستن استفاده از سلاح هسته‌ای استناد کرد و با اشاره به وجود “برخی ذهنیت‌های دیگر” در ایران گفت: «اما دکترین عملیاتی و آنچه باید اجرا شود، بیانات و سیاست رهبر انقلاب است که ما در مسیر آن حرکت خواهیم کرد.»

اخیرا ۷۱ نماینده مجلس شورای اسلامی، در نامه‌ای به شورای‌عالی امنیت ملی و روسای سه قوه، خواستار “بازنگری در دکترین دفاعی ایران” در راستای “ساخت و نگهداری سلاح هسته‌ای” شده بودند.

این نامه مصداق فتوای خامنه‌ای در حرام بودن سلاح هسته‌ای را “به‌کارگیری” آن دانسته، اما “ساخت و نگهداری” آن را از این قاعده مستثنی خوانده بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

پیش‌تر نیز بسیاری از تحلیلگران، با اشاره به اتکاناپذیری چنین فتواهایی در عرف بین‌الملل، تأکید کرده بودند که فتوای رهبر جمهوری اسلامی به راحتی می‌تواند پس گرفته شده و با توجیهاتی شرعی تغییر یابد.

علاوه بر نامه اخیر نمایندگان مجلس، پیش‌تر نیز برخی دیگر از مقام‌های جمهوری اسلامی، از احتمال تغییر دکترین هسته‌ای تهران سخن گفته بودند. علی لاریجانی، دبیر کنونی شورای عالی امنیت ملی، اعلام کرده بود که تهران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، «اما اگر شما [آمریکا] در مسئله هسته‌ای ایران کار اشتباهی بکنید ایران را مجبور می‌کنید که به سمت این امر [ساخت سلاح هسته‌ای] برود، چون باید از خود دفاع کند.»

کمال خرازی، مشاور امور بین‌الملل خامنه‌ای، نیز تهدید کرده بود که “اگر موجودیت ایران تهدید شود”، تهران ناچار از “تغییر دکترین هسته‌ای” خود خواهد بود.

پزشکیان: باکی از این بحران‌ها نیست

مسعود پزشکیان در بخش دیگری از سخنان امروز خود، درباره تصمیم تهران پس از فعال شدن مکانیسم ماشه نیز گفت: «اینگونه نیست که آسمان به زمین بیاید و ما تسلیم شویم.»

رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه “اگر ضعیف باشیم ما را خرد خواهند کرد”، راه حل را در “قدرتمند” شدن دانست و افزود: «اگر قدرت پیدا کنیم و با هم وحدت و انسجام داشته باشیم، باکی از این بحران‌ها نیست.»

پس از کلید زدن ساز و کار موسوم به “مکانیسم ماشه” توسط قدرت‌های اروپایی، شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) با ۹ رأی مخالف در برابر ۴ رأی موافق، با ادامه تعلیق تحریم‌ها علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش مخالفت کرد و زمینه بازگشت تمامی تحریم‌های پیشین بین‌المللی را فراهم ساخت.

پس از آن، روسیه و چین آخرین تلاش را برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران به کار گرفتند و پیش‌نویسی را برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه، به شورای امنیت ارائه کردند. این پیشنهاد نیز با ۹ رأی مخالف رد شد و راه را برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هموار ساخت.

بدین‌ترتیب تحریم‌های سازمان ملل متحد که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ علیه تهران وضع شده بودند، مطابق برنامه ساعت ۳ و ۳۱ دقیقه بامداد روز یکشنبه ۶ مهرماه (۲۸ سپتامبر) به وقت ایران، دوباره اجرایی خواهند شد.

این تحریم‌ها از جمله شامل مسدودسازی دارایی‌های ایران در خارج از کشور، ممنوعیت ارسال تسلیحات متعارف به تهران، تحریم برنامه موشکی ایران و نیز کنترل تمامی کشتی‌های ایرانی مظنون به نقض تحریم‌ها حتی در آب‌های آزاد جهان خواهد بود.

حکومت جمهوری اسلامی تلاش دارد تا پیامد این تحریم‌ها را ناچیز جلوه دهد، اما بسیاری از تحلیلگران می‌گویند که تحریم‌های بین‌المللی می‌توانند از یک‌سو تأثیرات مخرب باز هم بیشتری بر اقتصاد نحیف ایران و بدتر شدن وضع معیشت ایرانیان بگذارند و از سوی دیگر خطر جنگ را افزایش دهند.

قوه قضاییه جمهوری اسلامی در این میان، در تلاش برای محدود کردن خبررسانی در خصوص تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، ضمن هشدار به رسانه‌ها در مورد “برهم‌زدن ‌امنیت روانی جامعه”، از تشکیل پرونده برای “برخی سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی” خبر داده است.