تبادل زندانیان ایران و فرانسه؛ دیپلماسی گروگانگیری یا ابتکار دیپلماتیک؟

تبادل زندانیان ایران و فرانسه؛ دیپلماسی گروگانگیری یا ابتکار دیپلماتیک؟

عباس عراقچی از نهایی شدن مذاکرات برای تبادل زندانیان ایران و فرانسه خبر داد. کارشناسان این اقدام را بخشی از “دیپلماسی گروگانگیری” می‌دانند که بیش از آنکه دستاوردی داشته باشد، به اعتبار بین‌المللی ایران آسیب می‌زند.عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرده است که مذاکرات برای تبادل زندانیان میان تهران و پاریس به مراحل نهایی رسیده و “در روزهای آینده” اجرا خواهد شد. او شامگاه پنجشنبه ۲۰ شهریور (۱۱ سپتامبر) در گفت‌وگو با صداوسیما گفت: «تبادل مهدیه اسفندیاری با زندانیان فرانسوی در ایران به مراحل نهایی رسیده و امیدواریم در روزهای آینده انجام شود.»

محور اصلی این تبادل، آزادی مهدیه اسفندیاری، شهروند ایرانی ساکن لیون فرانسه است. او در فوریه سال جاری به اتهام “ترویج تروریسم” در شبکه‌های اجتماعی بازداشت شد. نشریه لوپوئن فرانسه گزارش داده بود که او در پیام‌های تلگرامی از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل حمایت کرده است. جمهوری اسلامی این اتهام را “ناعادلانه” دانسته و خواستار آزادی او شده است.

در مقابل، سیسیل کوهلر، معلم ۴۰ ساله و عضو فدراسیون آموزش و فرهنگ سندیکای نیروی کار فرانسه و شریک زندگی‌اش ژاک پاریس، در اردیبهشت ۱۴۰۱ در جریان سفر به ایران بازداشت شدند. جمهوری اسلامی آنها را به “اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی” و ارتباط با موساد متهم کرده و اعترافات تلویزیونی‌شان را نیز منتشر کرده است. خانواده‌های این دو وضعیتشان را “بسیار ناامیدکننده” توصیف کرده‌اند.

بیشتر بخوانید:کانون صنفی معلمان گزارش صداوسیما را “لجن‌پراکنی” خواند

فرانسه پیشتر به دلیل بازداشت کوهلر و پاریس علیه جمهوری اسلامی به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرد. علاوه بر این، تهران بازداشت لنارت مونترلوس، نوجوان ۱۸ ساله فرانسوی-آلمانی را نیز تایید کرده است. او در تابستان امسال در جریان سفر با دوچرخه در خاک ایران ناپدید شد.

بازداشت و تبادل اتباع خارجی سابقه‌ای طولانی در سیاست جمهوری اسلامی دارد. منتقدان این رویه را “دیپلماسی گروگانگیری” می‌نامند. در جریان اجرای توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۶ نیز شماری از زندانیان ایرانی و آمریکایی مبادله شدند. تهران همواره این پرونده‌ها را بخشی از سیاست خارجی خود قرار داده است، هرچند مقام‌های ایرانی این تعبیر را رد می‌کنند.

این بار نیز اظهارات عراقچی در شرایطی مطرح می‌شود که تهران با تهدید فعال شدن مکانیسم ماشه مواجه است. این مکانیسم می‌تواند تحریم‌های سازمان ملل را به طور خودکار بازگرداند.

کارشناسان چه می‌گویند؟

علی محمدی، کارشناس علوم سیاسی ساکن فرانسه، معتقد است که سیاست گروگان‌گیری شهروندان خارجی یکی از “غلط‌ترین رویکردهای جمهوری اسلامی در سیاست خارجی” است.

او می‌گوید این سیاست به جای ایجاد فرصت، تصویری از “وحشت و خشونت” از ایران به شهروندان اروپایی، به‌ویژه فرانسوی‌ها منتقل کرده و پیش از آنکه پیامدهای سیاسی داشته باشد، به روابط فرهنگی، دانشگاهی و حتی گردشگری آسیب زده است. به گفته او، چنین اقداماتی نه در مذاکرات هسته‌ای و نه در روند فعال شدن مکانیسم ماشه “هیچ تاثیری نخواهد داشت”.

علی محمدی در پایان تاکید می‌کند: «این سیاست بیش از آنکه سودی برای ایران داشته باشد، منافع ملی کشور را مستقیم تهدید می‌کند.»

مجتبی هاشمی، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل، نیز این اقدام را ادامه سنت “دیپلماسی گروگانگیری” جمهوری اسلامی می‌داند. او می‌گوید: «این تبادل نه ابتکار دیپلماتیک، بلکه نشانه ناتوانی دستگاه سیاست خارجی ایران در بهره‌گیری از ابزارهای مشروع دیپلماتیک است.»

به باور هاشمی، گروگانگیری برای جمهوری اسلامی ابزاری کم‌هزینه و پربازده در کوتاه‌مدت است، اما در بلندمدت به اعتبار بین‌المللی کشور آسیب می‌زند. او همچنین تاکید می‌کند که تصمیم اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه به ارزیابی از تعهدات هسته‌ای ایران بستگی دارد و “تبادل زندانیان تاثیر بنیادینی بر آن نخواهد داشت”، هرچند ممکن است به‌طور موقت فضای سیاسی را نرم‌تر کند.

او اضافه می‌کند: «اگر ایران بر مسیر کنونی غنی‌سازی اصرار داشته باشد، هیچ تبادل زندانی مانع فعال شدن مکانیسم ماشه نخواهد شد.»

مهدی نخل احمدی، روزنامه‌نگار ساکن ایتالیا نیز این تبادل را ادامه همان دیپلماسی گروگانگیری می‌داند، اما با این تفاوت که “تهران بیش از آنکه در موضع باج‌گیری باشد، به سمت باج‌دادن حرکت کرده است”.

او معتقد است جمهوری اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و افزایش اجماع جهانی علیه خود، از کارت‌هایی مانند تبادل زندانی یا توافق‌های مقطعی با آژانس برای خرید زمان استفاده می‌کند. به گفته او، جمهوری اسلامی امیدوار است با این اقدام در برابر کشوری مانند فرانسه که نقش کلیدی در اروپا دارد، فضای نرم‌تری ایجاد کند. با این حال، او تاکید می‌کند که اروپا مکانیسم ماشه را “ابزاری تعیین‌کننده” می‌داند و بعید است با چنین اقدامات تاکتیکی از آن صرف‌نظر کند.

نخل احمدی می‌گوید: «این تبادل بیشتر تلاشی برای وقت‌کشی و خرید زمان است تا یک موفقیت پایدار در دیپلماسی جمهوری اسلامی.»

رضا حاجی حسینی، روزنامه‌نگار، نیز بر جنبه تاریخی این سیاست تاکید می‌کند. او معتقد است جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب “به شکل سیستماتیک از بازداشت افراد خارجی یا دوتابعیتی به عنوان اهرم فشار بر غرب استفاده کرده است” و به همین دلیل نامیدن این روند به‌عنوان “دیپلماسی گروگان‌گیری” دقیق‌تر است.

حاجی حسینی می‌گوید: «مشکل اینجاست که شهروندان غربی با سفر به ایران فرصت گروگان‌گیری را برای جمهوری اسلامی فراهم می‌کنند و در ادامه دولت‌های غربی برای حمایت از اتباعشان ناچار به مبادله می‌شوند و این چرخه بارها تکرار می‌شود.»

او اضافه می‌کند که غرب در سال‌های اخیر بارها به تهران درباره تداوم این روند هشدار داده و حتی ایالات متحده فرمانی ویژه برای مقابله با بازداشت‌های خودسرانه در کشورهایی چون ایران صادر کرده است. به گفته او، در شرایط فعلی “نرمش بیشتر از سوی پاریس در روند فعال کردن مکانیسم ماشه چندان دور از ذهن نیست”.

اعلام تبادل زندانیان میان ایران و فرانسه بار دیگر بحث‌ها درباره استفاده جمهوری اسلامی از بازداشت اتباع خارجی به عنوان اهرم سیاسی را زنده کرده است. هرچند مقامات جمهوری اسلامی این اقدام را نشانه‌ای از دیپلماسی فعال معرفی می‌کنند، اما منتقدان آن را ادامه سنتی می‌دانند که نه تنها در بهبود روابط با غرب کمکی نکرده بلکه تصویر ایران در سطح بین‌المللی را نیز خدشه‌دار کرده است.

انتقاد کامالا هریس از روند تصمیم نامزدی بایدن

انتقاد کامالا هریس از روند تصمیم نامزدی بایدن

کامالا هریس در کتاب “۱۰۷ روز” می‌نویسد سپردن تصمیم نامزدی دوباره به جو بایدن بی‌احتیاطی بود و ریسک بسیار بالایی داشت.کامالا هریس، نامزد حزب دمکرات برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ در بخش‌هایی از خاطرات تازه خود با عنوان “۱۰۷ روز” نوشت سپردن تصمیم درباره نامزدی دوباره، صرفاً به جو بایدن و همسرش جیل، “بی‌احتیاطی” بود. او هم‌زمان هرگونه پنهان‌کاری درباره توانایی ذهنی بایدن را رد می‌کند، اما می‌نویسد که «با ۸۱ سال سن، جو خسته شده بود».

چه گفته شد، محورهای انتقادی کتاب

به نوشته هریس، در حلقه انتخاباتی سال ۲۰۲۴ فضای غالب این بود که تصمیم نامزدی، تصمیم “جو و جیل” است، امری که او در بازنگری “بی‌احتیاطی” می‌خواند، چون ریسک بسیار بالا بوده و نباید به اراده یک فرد یا یک زوج واگذار می‌شد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

هریس ضمن آنکه تأکید می‌کند در بدترین روزهای بایدن هم او از نظر دانشی و قضاوت از رقیب جمهوری‌خواه برتر بود، می‌نویسد «با ۸۱ سال سن، جو خسته شده بود». او همچنین از کمبود حمایت ارتباطی و رسانه‌ای کاخ سفید نسبت به خود گلایه کرده و گفته در برابر حملات و روایت‌های نادرست، دفاع کافی صورت نمی‌گرفت.

زمینه سیاسی، از کناره‌گیری بایدن تا کارزار ۱۰۷ روزه

جو بایدن پس از مناظره‌ای ضعیف در برابر دونالد ترامپ و تردیدهای علنی در حزب دموکرات، در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۴ از کارزار انصراف داد. هریس سپس نامزد دموکرات‌ها شد و تنها ۱۰۷ روز برای متقاعد کردن افکار عمومی فرصت داشت، اما در نوامبر رقابت را به ترامپباخت. او در کتاب تازه خود مسیر کوتاه و پرچالش این کارزار را روایت کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

گزارش‌های هم‌زمان در رسانه‌های آمریکایی می‌گویند هریساز حاشیه‌نشینی در دوره معاونت، نبود دفاع رسانه‌ای کافی در برابر حملات و ترس حلقه بایدن از “در سایه قرار گرفتن رئیس‌جمهور” انتقاد کرده است. با این حال، او هرگونه “پنهان‌کاری سازمان‌یافته” درباره سلامت بایدن را رد می‌کند و مسئله را بیشتر به خستگی ناشی از سن نسبت می‌دهد. تا زمان انتشار گزارش، دفتر بایدن واکنشی رسمی به این بخش‌ها نداده است.

زمینه انتشار و زمان‌بندی

ناشر کتاب، سایمون اند شوستر، تاریخ انتشار “۱۰۷ روز” را ۲۳ سپتامبر اعلام کرده است. این کتاب روایت کارزار کوتاه هریس پس از کناره‌گیری بایدن در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۴ را بازگو می‌کند.منابع نزدیک به بایدن تاکنون درباره این کتاب اظهار نظر نکرده‌اند. هریس هرگونه “پنهان‌کاری” درباره وضعیت سلامتی رئیس‌جمهور را رد کرده و می‌گوید موضوع، نحوه تصمیم‌گیری درباره نامزدی بوده است. نشریه آتلانتیک بخش‌هایی از کتاب را منتشر کرده و “۱۰۷ روز” قرار است ۲۳ سپتامبر منتشر شود.

انتصاب نخست‌وزیر جدید فرانسه؛ راه دشوار پیش‌ روی لکورنو

انتصاب نخست‌وزیر جدید فرانسه؛ راه دشوار پیش‌ روی لکورنو

سباستین لکورنو به عنوان نخست‌وزیر جدید فرانسه منصوب شد. او وظیفه‌ای دشوار پیش‌رو دارد و باید با احزاب مختلف حول یک بودجه ریاضتی مناقشه‌برانگیز به توافق برسد. روشن نیست تلاش مکرون برای کاهش بحران سیاسی فرانسه نتیجه دهد.امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، سباستین لکورنو، وزیر دفاع پیشین را به عنوان نخست‌وزیر جدید منصوب کرد. لکورنو که فردی بسیار کم‌حرف و محتاط است، به‌عنوان یکی از نزدیک‌ترین افراد مورد اعتماد رئیس‌جمهور شناخته می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

لکورنو ۳۹ ساله که در اصل از جریان محافظه‌کار می‌آید، در انتخابات ۲۰۱۷ از مکرون حمایت کرد و از آن زمان بی‌وقفه در کابینه او حضور داشته است.

او ارتباط خوبی نیز با حزب راست افراطی “مجمع ملی” دارد. با این حال مشخص نیست که آیا این موضوع به لکورنو در انجام مأموریت دشوارش، یعنی تهیه یک بودجه ریاضتی که مورد توافق احزاب پارلمان قرار گیرد، کمکی خواهد کرد یا خیر.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

ژوردان باردلا، رهبر حزب راست افراطی “مجمع ملی”، همکاری احتمالی و محدود با لکورنو بر سر بودجه را منتفی ندانسته است. مارین لوپن، رئیس فراکسیون این حزب در پارلمان انتصاب لکورنو را شلیک “آخرین گلوله” مکرون توصیف کرده است.

واکنش سبزها و چپ‌ها

از اپوزیسیون میانه‌چپ نیز انتقادهایی مطرح شده است. مارین توندلیه از حزب سبزها در یک برنامه تلویزیونی گفت: «حزب مکرون سال گذشته در انتخابات شکست خورد، اما او همچنان نخست‌وزیرانی از جناح خودش منصوب می‌کند.» توندلیه هشدار داد که این مسیر “سرانجام خوشی نخواهد داشت”.

ژان لوک ملانشون، رهبر حزب چپ رادیکال “فرانسه تسلیم‌ناپذیر” انتصاب لکورنو را “کمدی غم‌انگیز” توصیف کرد و آن را “تحقیر” رای‌دهندگان دانست. سوسیالیست‌ها نیز در بیانیه‌ای اعلام کردند که مکرون با این انتخاب “بحران، بی‌اعتمادی و بی‌ثباتی” را تشدید می‌کند.

بیشتر بخوانید:حاصل کشمکش احزاب چپ و راست؛ ابقای رئیس میانه‌رو مجلس فرانسه

تلاش مکرون برای جلب نظر فراکسیون‌های پارلمان

اگرچه دولت مکرون در حال حاضر دولت اقلیت است، اما او می‌خواهد اصلاحاتی را به کرسی بنشاند که از جمله شامل کاهش مالیات شرکت‌ها و ثروتمندان و افزایش سن بازنشستگی است.

برونو رتایو، وزیر کشور موقت فرانسه و از رهبران حزب جمهوری‌خواهان محافظه‌کار تأکید کرد که وظیفه‌ای که بر دوش لکورنو گذاشته شده “بسیار سنگین” است؛ اجماع دیدگاه‌های کاملا متضاد احزاب مختلف حول بودجه ریاضتی مورد نظر مکرون.

این همان معضلی است که به برکناری فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر پیشین انجامید. او خواستار کاهش شدید هزینه‌ها برای مهار کسری بودجه فرانسه بود که تقریباً دو برابر سقف سه درصد تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپاست.

بیشتر بخوانید:فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه دراخذ رای اعتماد پارلمان ناکام ماند

مکرون از لکورنو خواسته است ابتدا با احزاب مختلف گفت‌وگو کند، با ‌آنها به مصالحه برسد و زمانی که این مصالحه به دست آمد، دولت جدید را تشکیل دهد. این مسیر در فرانسه یک “شگفتی” به شمار می‌رود و در رسانه‌ها از آن به عنوان “روش آلمانی” یاد می‌شود. تا همین اواخر همیشه برعکس عمل شده و دو بار پیاپی نخست‌وزیران همراه با کابینه، اما بدون برنامه، در کسب اکثریت در پارلمان عمیقاً دوقطبی ناکام مانده‌اند.

اکنون نگاه‌ها به اعتراضات سراسری روز چهارشنبه ۱۰ سپتامبر (۱۹ شهریور) دوخته شده است و این که آیا انتصاب لکورنو می‌تواند فشار را کاهش دهد؟

بیشتر بخوانید‌:انتخابات فرانسه؛ اختلاف در اردوگاه مکرون بر سر استراتژی

اریک کوکرل از حزب چپ از همه معترضان خواست “با ‌آرامش” به خیابان بیایند. با این حال بخش بزرگی از جامعه به شدت از شخص رئیس‌جمهور ناراضی است و اینکه مکرون مجددا فردی از نزدیک‌ترین حلقه خود را به عنوان نخست‌وزیری انتخاب کرده، احتمالاً خشم عمومی را بیشتر شعله‌ور خواهد کرد.

احتمال توافق ایران با آژانس و ادامه سازهای مخالف در داخل کشور

احتمال توافق ایران با آژانس و ادامه سازهای مخالف در داخل کشور

تسنیم از احتمال توافق ایران با آژانس خبر داده و یک نماینده مجلس عراقچی را تهدید به استیضاح و دادگاه کرده است. فاطمه مهاجرانی گفته دولت به اورانیوم‌های غنی‌شده محل مناقشه میان ایران و آژانس انرژی اتمی دسترسی ندارد.در حالی که امروز عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در قاهره با رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار می‌کند، در داخل ایران سازهای مخالف همچنان بلند هستند.

برخی منابع گزارش داده‌اند که توافق میان ایران و آژانس نزدیک است و حتی ممکن است در جریان همین دیدار امروز اتفاق بیفتد. در حالی که یکی از موضوعات مورد مناقشه میان دو طرف محل نگهداری بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم تا ۶۰ درصد غنی‌شده ایران است، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت گفته است: «در مورد اورانیوم ما دسترسی به آن‌ها نداریم، در مکانی هست که عدم دسترسی به آن ها وجود دارد.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

مشخص نیست اگر دولت از محل نگهداری این اورانیوم بی‌اطلاع است، چگونه وزیر خارجه می‌خواهد در این باره با آژانس اتمی به توافق برسد.

از سوی دیگر جناح تندرو همچنان با صدای بلند به مخالفت با همکاری ایران و آژانس ادامه می‌دهد. یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی به سایت دیدبان ایران گفته گروسی اجازه ندارد وارد ایران شود چرا که به گفته او “به ملت ایران خیانت کرده است”.

بیشتر بخوانید: گروسی: شاید در چند روز آینده با ایران به توافق برسیم

امیر حیات مقدم، در این گفت و گو به دیدار امروز عراقچی با گروسی اشاره کرده و گفته است: «ما باید نتیجه مذاکرات جاری بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ببینیم تا بعد بتوانیم قضاوت کنیم که دوستان مذاکره‌کننده توانسته‌اند توافق خوبی با آژانس به دست بیاورند یا خیر.»

این فرمانده سابق سپاه پاسداران تصریح کرده که “شخصا” به عراقچی و تیمش “خیلی خوشبین” نیست: «نه این که خدای ناکرده بگوییم این دوستان خیانت می‌کنند، ولی به نظر می‌رسد که در مذاکرات ضعیف هستند، کم می‌آورند، حوصله نمی‌کنند و آن اعتقاد محکم و راسخ را ندارند که بتوانند جدی مذاکره کنند.»

تهدید عراقچی به استیضاح و دادگاه

روز دوشنبه ۱۷ شهریور نیز حسینعلی حاجی دلیگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ در تذکری خطاب به عراقچی در صحن علنی مجلس گفت: «قرار است ایشان فردا به مصر برود و متنی تهیه شده که در این متن نوشته شده است ایران باید به آژانس گزارش بدهد که نقاط بمباران‌شده چه وضعیتی دارد و نوشته شده که بازرسان یا همان جاسوسان آژانس مجددا پرسشنامه تنظیم کنند و ما بگوییم مواد غنی‌شده را کجا نگهداری می‌کنیم. آقای عراقچی، اگر خطایی کنی استیضاح و دادگاهی‌ات می‌کنیم!»

بیشتر بخوانید: گروسی: توافق باید “هرچه زودتر، حتی در همین هفته” حاصل شود

ایران مدعی است که بازرسان آژانس اطلاعات حساس هسته‌ای این کشور را به بیرون انتقال داده‌اند. فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت نیز با تایید این مسئله گفت: «در اوایل ماه مه دو مورد از اسنادی که مورد دسترسی بازرسان بود از فوردو به وین منتقل شد و پس از اینکه اعتراض کتبی ایران به آژانس منتقل شد مجوز آن دو نفر لغو شد و خاتمه همکاری آن ها با ایران اعلام شد.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

گروسی اما روز دوشنبه در کنفرانس خبری اولین روز نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین به خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی گفت: «آژانس هرگز اسناد محرمانه ایران را به طرف دیگری منتقل نکرده است و از مدارک این کشور به خوبی محافظت می‌شود.»

تسنیم: احتمال توافق ایران با آژانس

همه این اعتراضات در حالی صورت می‌گیرد که سایت تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران روز سه‌شنبه ۱۸ شهریور در یک “خبر اختصاصی” از قول “یک منبع آگاه” نوشت احتمال توافق میان ایران و آژانس بین‌االمللی انرژی اتمی در دیدار امروز عراقچی با گروسی وجود دارد.

عراقچی پیش از این دیدار با وزیر خارجه مصر دیدار کرد. به نوشته سایت‌های داخل ایران، وزیر خارجه مصر در این دیدار بر “حقوق همه کشورهای عضو ان پی تی برای بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز” تاکید کرده است.

واکنش‌ها به برکناری نادره رضایی؛ “زن بود و جوان و کاری”

واکنش‌ها به برکناری نادره رضایی؛ “زن بود و جوان و کاری”

با فشار جناح تندرو و رسانه‌های نزدیک به سپاه، سرانجام نادره رضایی، معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد برکنار شد. بسیاری از چهره‌های سیاسی و مدنی “گناه” خانم رضایی را “زن بودن و جوان بودن” او دانسته‌اند.ماجرا از یک لایک شروع شد؛ زمانی که نادره رضایی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کنسرت فرضی پرستو احمدی را لایک کرد. همین لایک ناقابل کافی بود تا تندروها و محافظه‌کاران حملات‌شان را به او و به دولت پزشکیان شدت دهند.

رجانیوز، رسانه تندروی اصولگرا در آن زمان نوشت: «به نظر می‌رسد با بازگشت اصلاح‌طلبان به دولت، هنجارشکنان جای پای محکمی پیدا کرده و بیش از پیش قوانین جمهوری اسلامی را زیر پا خواهند گذاشت.»

روزنامه کیهان به مدیرمسئولی حسین شریعتمداری هم مانند همیشه ساکت نماند و درباره نادره رضایی نوشت: «از حواشی قبل از انتصابش و قرار داشتن نامش بین امضاکنندگان نامه گدائی به اوباما تا انتصاب تحریم‌کنندگان جشنواره تجسمی فجر در شورای سیاستگذاری این رویداد و این بار اخباری پیرامون یک حرکت سخیف (دنبال کردن صفحه یک خواننده هنجارشکن و پسندیدن یکی از پست‌های وی) از سوی نادره رضایی منتشر شده است.»

اعتراضات به این لایک آنچنان بالا گرفت که وزارت ارشاد مجبور به توضیح شد و این لایک را به کل تکذیب کرد: «بدیهی است که معاون هنری به منظور اطلاع از موضوعات روز و مطرح حوزه فعالیت خود، به صفحه مذکور در فضای مجازی مراجعه و این ویدیوی پربازدید شده اخیر را مانند بسیاری دیگر از کاربران، مشاهده کرده است؛ اما صفحه ایشان را دنبال نکرده و محتوای منتشره تائید (لایک) نشده است و آنچه در این ارتباط در حال انتشار در فضای مجازی است خلاف واقعیت بوده و تکذیب می‌شود.»

انتشار فیش حقوقی

تندروهای مجلس اما آرام نگرفتند و در جلسه‌ای که قرار بود وزیر ارشاد را مورد پرسش قرار دهند به ناگهان عکس‌های نادره رضایی با محمد خاتمی و دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب و نیز فیش حقوقی او را منتشر کردند. کار به جمع‌آوری امضا علیه نادره رضایی کشید و فشارها بر وزیر ارشاد افزایش یافت.

بهانه بعدی؛ فستیوال کوچه و فیلم “پیرپسر”

نادره رضایی پس از آن لایک کذایی رفت زیر ذره‌بین تندروها و بیشتر از همه نمایندگان جبهه پایداری در مجلس شورای اسلامی تا اینکه موضوع برگزاری جشنواره کوچه در بوشهر پیش آمد. جالب اینجاست که این جشنواره از سال ۱۳۹۶ همه ساله در خیابان‌های بوشهر برگزار می‌شود و تا کنون هم با مخالفت عمده‌ای از سوی تندروها روبرو نشده بود اما اردیبهشت ۱۴۰۴ در یک هماهنگی نادیده و شاید هم دیده و محسوس میان نمایندگان تندروی مجلس و امامان جمعه، اعتراضات ابتدا به بهانه “آسیب به بافت تاریخی کوچه‌های بوشهر” شروع شد و بعد مستقیما به سوی “مغایرت با اصول شرعی” رفت و در نهایت تندروها خواهان لغو این فستیوال شدند.

برگزارکنندگان و مسئولان استانی وزارت ارشاد اما زیر بار نرفتند و این جشنواره برگزار شد. هرچند پس از چند روز با انفجار مهیب بندر رجایی‌ شکل این جشنواره نیز تغییر کرد اما تا همین جا هم برای دومین کارت زرد به وزارت ارشاد و هدفگیری نادره رضایی کافی بود.

ماجرای اکران فیلم “پیرپسر” نیز که با اعتراضات زیادی از سوی جناح تندرو روبرو شد بر آتش مخالفت با نادره رضایی دمید. حمید رسایی، نایب‌رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس، در یادداشتی نوشت: «به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین هدف این فیلم، زیر سؤال بردن ولایت پدر و مفهوم خانواده باشد. به همین دلیل، پرونده آن برای بررسی به کمیسیون ارجاع شده است.»

بهانه‌ای دیگر در دست “مردان” برای مخالفت با ریاست یک زن بر نهادی فرهنگی؛ اقدامی که به خودی خود “ولایت مردان” را زیر سوال می‌برد و شاید به همین دلیل بود که از این زن با نام “مدیر حاشیه‌ساز” نام می‌بردند.

کنسرت همایون شجریان؛ تیر آخر

اما تیر آخر به نادره رضایی از کمان کنسرت رایگان همایون شجریان شلیک شد. حواشی اطراف این کنسرت و لغو آن دو روز پیش از اجرا و بعد عذرخواهی مستقیم خانم رضایی از “مردم”؛ امری که در میان مقامات جمهوری اسلامی اگر نگوییم بی‌سابقه اما بسیار کم‌سابقه است، فشارها را بر وزیر ارشاد برای برکناری معاون زن جوانش تشدید کرد و سرانجام او را به تسلیم در برابر این فشارها واداشت.

مشرق نیوز، رسانه جناح تندرو پس از لغو کنسرت همایون شجریان تیتر زد: «همایون شجریان قربانی مدیریت نادره رضایی شد.» این در حالی است که در جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل و در بحبوحه ترس و فرار مردم، با همت نادره رضایی چند کنسرت در میدان آزادی برگزار شد تا فضای ترس و وحشت را برای ساعاتی کنار بزند.

خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران هم تمامی تقصیر لغو این کنسرت را به گردن وزارت ارشاد و نادره رضایی انداخت و مدعی شد “هماهنگی‌های لازم از سوی وزارت ارشاد با نهادهای مربوطه انجام نشده بود”.

“سنت امیدکشی” و “جرم زن بودن”

احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار در کانال تلگرامی خود با انتشار متنی به سابقه برگماردن چهره‌های “متفاوت” در دولت‌هایی با مشی اصلاح‌طلبی اشاره کرده و نوشته تمامی این افراد پس از مدتی یا عزل شدند و یا مجبور به استعفا. او برکناری نادره رضایی را نیز در همین راستا دانسته و تکرار این وضعیت را “ملال‌انگیز و امیدکش” توصیف کرده است.

برخی دیگر نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند که نادره رضایی در مقامی جای گرفت که پیش از آن تنها در انحصار مردان بود و از همین رو “جرم” او را زن بودن دانسته‌اند.

کاربری نوشته بود: «نادره رضایی زن بود، جوان بود و کار می‌کرد و برای همین تحمل نشد.»