by Esmaeil Moradi | اکتبر 31, 2025 | Uncategorized
روابط ایران و روسیه بیش از هر زمان دیگری گسترش یافته، اما کارشناسان می‌گویند این یک رابطه نابرابر است. روسیه از ایران به‌عنوان ابزار فشار بر غرب استفاده می‌کند و در عین حال نفوذش در سیاست داخلی ایران رو به افزایش است.در سال‌های اخیر، رابطه ایران و روسیه به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی تهران تبدیل شده است. از همکاری نظامی در سوریه تا فروش پهپاد به مسکو در جنگ اوکراین، از قراردادهای نفتی و بانکی تا دیدارهای مکرر مقام‌های دو کشور، همه نشان می‌دهد تهران و مسکو بیش از گذشته به هم نزدیک شده‌اند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند در این همکاری‌ها، سهم منافع روسیه بیشتر از ایران بوده است. روسیه برای جمهوری اسلامی، شریکی ناگزیر است نه شریک مورد اعتماد. ایران به مسکو تکیه کرده چون گزینه‌های دیگرش محدود شده‌اند.
همکاری ایران و روسیه در جنگ سوریه نقطه عطفی در روابط دو کشور بود. در آن دوران، ایران نیروی انسانی و پشتیبانی زمینی را فراهم می‌کرد و روسیه آسمان سوریه را در اختیار داشت. همین همکاری، پیوندهایی میان فرماندهان سپاه و افسران روس ایجاد کرد که بعدها در جنگ اوکراین هم ادامه یافت.
بیشتر بخوانید: ادعای روسیه، چین و ایران: ماموریت گزارش‌دهی گروسی پایان یافته است
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در باکو به دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «روسیه نفوذ دارد، این کاملاً آشکار است. اینکه جناح راست افراطی در ایران از روسیه حمایت می‌کند، پهپادهای شاهد به مسکو فرستاده می‌شود و تنش با آمریکا ادامه دارد، نشانه همین نفوذ است. تا زمانی که حاکمیت در دست این جناح است، این روند ادامه خواهد داشت و متأسفانه مردم ایران بهایش را می‌پردازند.»
به گفته تحلیلگران، همین همکاری‌ها باعث شده بخشی از بدنه نظامی ایران، روسیه را نه صرفاً شریک، بلکه متحدی استراتژیک بداند. این نگاه در سال‌های اخیر در سیاست داخلی هم نفوذ کرده و به شکل یک گفتمان غالب در میان نیروهای نزدیک به بیت رهبری و سپاه دیده می‌شود.
حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر سیاست خارجی ایران نیز به دویچه‌وله فارسی می‌گوید نگاه تهران و مسکو به هم یکسان نیست.
او توضیح می‌دهد: «در حلقه نزدیک به خامنه‌ای و سپاه، روسیه متحدی استراتژیک دیده می‌شود که می‌تواند در تقابل با غرب کمک کند. اما روس‌ها ایران را فقط یکی از چند شریک خاورمیانه‌ای می‌دانند. برای مسکو، ایران ابزاری برای فشار بر غرب است، نه یک هم‌پیمان واقعی.»
بیشتر بخوانید: ظریف روایت لاوروف در مورد مکانیسم ماشه را “نادرست” خواند
عزیزی معتقد است که ایران، برخلاف ترکیه یا کشورهای عربی، ظرفیت اقتصادی و سیاسی لازم برای تبدیل‌شدن به شریک برابر برای روسیه را ندارد.
«ما برای روسیه مهم هستیم، چون دشمن غرب هستیم، نه به خاطر توان خودمان.»
به گفته او، همین تفاوت در نگاه، باعث شده رابطه دو کشور هرگز به سطح اعتماد واقعی نرسد. تهران در بزنگاه‌هایی مانند درگیری با اسرائیل، انتظار حمایت دارد، اما مسکو معمولاً سکوت می‌کند.
صدایی از درون حصر
در داخل کشور هم صدای انتقاد از این وابستگی رو به افزایش است. مهدی کروبی، از رهبران جنبش سبز، در دیدار اخیرش با فرزندان میرحسین موسوی و زهرا رهنورد، با لحنی تند از وابستگی جمهوری اسلامی به روسیه و افزایش نقش نظامیان در قدرت انتقاد کرد.
او گفت: «انحراف از آرمان‌های انقلاب به جایی رسیده که برخی نظامی‌ها در مجلس برای پوتین یقه پاره می‌کنند. بعید می‌دانم اگر حزب توده هم در قدرت بود، بیش از این برای روس‌ها یقه پاره می‌کرد.»
کروبی یادآور شد که در انتخابات ۸۸، علی خامنه‌ای رأی مردم را نپذیرفت و از سرکوب حمایت کرد. او گفت با ورود نیروهای نظامی و امنیتی به سیاست و اقتصاد، “کشور به فساد و بحران کشیده شد” و افزود: «هرچه هشدار دادیم، همان اتفاق افتاد.»
بیشتر بخوانید: نمایش پهپاد “شاهد روسی”؛ ایران سفیر لهستان را احضار کرد
به باور او، وابستگی امروز ایران به روسیه، نتیجه همان روند است. او همچنین افزود: «بعضی از نمایندگان، بیش از حد از منافع روسیه دفاع می‌کنند، در حالی که روسیه بارها در بزنگاه‌های حساس ایران را تنها گذاشته است.»
این سخنان، از زبان یکی از روحانیون کهنه‌کار و در حصر مانده، بازتاب خستگی نسلی است که شاهد چرخش تدریجی ایران از شعار استقلال به وابستگی بوده است.
نفوذ روسیه از بیرون به درون
حمیدرضا عزیزی می‌گوید نفوذ روسیه اکنون از سطح سیاست خارجی فراتر رفته و به داخل نظام رسیده است.
«در دل ساختار جمهوری اسلامی، لابی طرفدار روسیه شکل گرفته که حتی در برابر نفوذ چین هم مقاومت می‌کند و می‌خواهد مسیر سیاسی آینده ایران را به سمت شرق نگه دارد.»
او هشدار می‌دهد که در صورت مرگ یا کناره‌گیری خامنه‌ای، اگر رقابت قدرت در داخل نظام بالا بگیرد، ممکن است برخی گروه‌ها برای تثبیت موقعیت خود از حمایت روسیه استفاده کنند.
اما اگر مسیر به سمت تعامل با غرب برود، احتمال توازن جدیدی میان شرق و غرب وجود دارد، هرچند لابی روسیه درون نظام احتمالا مانع آن خواهد شد.
بیشتر بخوانید: لاوروف: مکانیسم ماشه ابداع محمدجواد ظریف بود
در خیابان‌های تهران و شهرهای دیگر، تصویر روسیه چندان مثبت نیست. از اشغال‌های تاریخی تا نقش مسکو در جنگ اوکراین، ذهن مردم ایران نسبت به مسکو پر از بی‌اعتمادی است.
یک استاد دانشگاه در تهران به دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «مردم می‌دانند روسیه در بزنگاه‌ها پشت ایران را خالی می‌کند. احساس می‌کنند حکومت برای حفظ خودش به روسیه تکیه کرده، نه برای منافع مردم.»
از این منظر، نفوذ روسیه در ایران واقعی است، اما هنوز محدود. مسکو در حوزه نظامی و فکری حضور مؤثر دارد، اما ساختار تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی همچنان مستقل عمل می‌کند. آینده ایران پس از خامنه‌ای تا حد زیادی به ترکیب نیروهای قدرت بستگی دارد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اگر جناح نظامی و امنیتی دست بالا را داشته باشد، سیاست شرق‌گرایی و هم‌گرایی با روسیه ادامه پیدا می‌کند. اگر نیروهای میانه‌رو یا عمل‌گرا به صحنه بازگردند، شاید حکومت ایران، میان شرق و غرب توازن برقرار کند. اما در صورتی که بحران اقتصادی و فشار خارجی بیشتر شود، احتمال دارد تهران برای بقا به بازسازی رابطه با غرب روی آورد، هرچند نفوذ روسیه در ساختار قدرت مانع اصلی این چرخش خواهد بود.
در نهایت، روسیه نه حاکم ایران است و نه دشمن آن؛ بلکه وزنه‌ای سنگین است در ترازوی قدرت جمهوری اسلامی، وزنه‌ای که تعادل سیاست را دشوارتر و آینده را مبهم‌تر کرده است.
by Esmaeil Moradi | اکتبر 31, 2025 | Uncategorized
فرستاده ویژه آمریکا در عراق گفت هدف مأموریت او حمایت از بغداد برای “حاکمیت کامل” و کاهش نفوذ گروه‌های مسلح و دخالت‌های خارجی است. او تأکید کرد ثبات عراق در گرو یکپارچگی نیروهای امنیتی زیر فرمان دولت مرکزی است.مارک ساویا، نماینده ایالات متحده در عراق، در نخستین موضع‌گیری عمومی خود در شبکه اکس (توییتر سابق) نوشت: «ایالات متحده روشن کرده که برای گروه‌های مسلح خارج از اختیار دولت جایی وجود ندارد.»
او با اشاره به ضرورت مهار شبه‌نظامیان همسو با حکومت ایران افزود: «ثبات و شکوفایی عراق به داشتن نیروهای امنیتی یکپارچه زیر فرمان یک دولت و فرمانده کل نیروهای مسلح، زیر یک پرچم که نماینده همه عراقی‌هاست، وابسته است. بدون این وحدت، حاکمیت و پیشرفت عراق در معرض خطر می‌ماند.»
ساوایا همچنین دخالت‌های خارجی را تهدیدی برای استقلال بغداد دانست و تأکید کرد منافع مردم عراق و منطقه در “یک عراقِ کاملاً صاحبِ حاکمیت و فارغ از مداخله‌های خارجی مضر” تأمین می‌شود.
زمینه سیاسی ساوایا و روابط بغداد-واشینگتن
انتصاب ساوایا به این سمت در مقطعی انجام شده که تنش‌های منطقه‌ای و رقابت نفوذ در عراق پررنگ است. ساوایا در پایان پست خود در اکس با شعاری شبیه به شعار انتخاباتی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نوشت: «عراق را دوباره عظمت ببخشیم.»
به‌گفته منابع آمریکایی، مأموریت او نمایندگی منافع واشینگتن در بغداد، تسهیل روابط دیپلماتیک و پشتیبانی از تلاش‌ها برای ثبات عراق است.
مارک ساوایا تاجر عراقی-کلدانی ساکن مترو دیترویت است و مالک زنجیره فروشگاه‌های دارویی و تفننی محصولات کانابیس Leaf and Bud به‌شمار می‌آید و به ترامپ نزدیک است. رئیس‌جمهور آمریکا هنگام اعلام انتصاب او به این سمت گفت: «درک عمیق ساوایا از روابط عراق و آمریکا و ارتباطات او در منطقه، به پیشبرد منافع مردم آمریکا کمک می‌کند.»
ترامپ افزود: «مارک از بازیگران کلیدی کارزار من در میشیگان بود که همراه دیگران رأیی بی‌سابقه از مسلمانان آمریکایی را رقم زد.»
وضعیت گروه‌های شبه‌نظامی در عراق
گروه‌های شبه نظامی عراقی متحد ایران در زمان جنگ ۱۲ روزه هیچ گونه تحرک نظامی نداشتند و عملا ایران را در مقابل حملات اسرائیل و سپس بمباران تاسیسات اتمی‌اش توسط آمریکا تنها گذاشتند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق تابستان امسال در یک همایش عشایری از قبایل این کشور خواسته بود که از حاکمیت قانون و دستگاه قضایی عراق حمایت کنند و تاکید کرد که هیچ توجیهی برای وجود هرگونه سلاح خارج از نهادهای دولتی وجود ندارد.
السودانی گفته بود: «با توجه به وضعیت باثبات کنونی، هیچ توجیهی برای وجود هرگونه سلاح خارج از نهادها وجود ندارد و قبایل باید از حاکمیت قانون و دستگاه قضایی حمایت کنند. دولت نیز در برنامه خود متعهد شده وقتی که نیاز به حضور ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش از بین برود،به آن پایان دهد.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
نخست‌وزیر عراق همچنین تاکید کرده بود که دولت “نمی‌خواهد عراق با کشورهای منطقه و جهان در حالت قطع رابطه باشد و عراق نمی‌تواند در انزوا قرار گیرد.”
همزمان با تاکید نخست‌وزیر عراق بر ضرورت انحصار سلاح در دست نهادهای قانونی، دولت عراق اعلام کرده بود که تعدادی از اعضای گروه شبه‌نظامی موسوم به “کتائب حزب‌الله” که از جمله گروه‌های تحت حمایت حکومت ایران محسوب می‌شود محاکمه خواهند شد.
by Esmaeil Moradi | اکتبر 30, 2025 | Uncategorized
دولت بریتانیا روز پنجشنبه ۳۰ اکتبر اعلام کرد یک تاجر ایرانی به اتهام تأمین مالی فعالیت‌های سپاه پاسداران تحریم شده است. نام این فرد علی‌اکبر انصاری گزارش شده است.دولت بریتانیا روز پنجشنبه ۳۰ اکتبر علی انصاری، سهامدار بانک آینده و تاجر ایرانی را به دلیل نقش او در حمایت مالی از فعالیت‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحریم کرد.
معاون وزیر خارجه بریتانیا در امور خاورمیانه، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «امروز ما علی‌اکبر انصاری، بانکدار و تاجر فاسد ایرانی را به دلیل نقش او در حمایت مالی از فعالیت‌های سپاه پاسداران تحریم کردیم. این اقدام پیامی روشن دارد و آن این است که بریتانیا هیچ‌گونه تهدیدی از سوی سپاه را تحمل نخواهد کرد و در برابر آن قاطعانه عمل خواهد کرد.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در آغاز این بیانیه آمده است: «استفاده سپاه پاسداران از سرکوب و تهدیدهای هدفمند برای انجام اقدامات خصمانه، از جمله در خاک بریتانیا، کاملاً غیرقابل قبول است. ما به اقدامات خود برای مقابله با چنین رفتارهایی ادامه خواهیم داد.»
علی‌اکبر انصاری یکی از سهام‌داران عمده بانک خصوصی “آینده” است؛ بانکی که هفته گذشته از سوی بانک مرکزی ایران به دلیل بدهی‌های گسترده و مشکلات نظارتی منحل اعلام شد. این بانک پس از تأمین مالی پروژه ساخت “ایران‌مال”، یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید جهان در تهران، با بحران مالی مواجه شد.
بیشتر بخوانید: آمریکا ۱۸ فرد و نهاد “ناقض تحریم‌های ایران” را تحریم کرد
انصاری جدیدترین فردی است که در چارچوب سیاست تحریم‌های بریتانیا علیه جمهوری اسلامی هدف قرار گرفته است. سال گذشته نیز لندن بخش‌هایی از سپاه پاسداران را به‌دلیل نقش آن در حمایت از حوثی‌های یمن و همچنین شماری از فرماندهان ارشد نظامی ایران را پس از حملات موشکی و پهپادی تهران به اسرائیل تحریم کرده بود.
بر اساس گزارش وب‌سایت دولت بریتانیا، مسدود کردن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر برای انصاری اعمال شده است.
دولت بریتانیا تا امروز بیش از ۵۰۰ فرد و نهاد مرتبط با ایران را در چارچوب برنامه هسته‌ای تهران مورد تحریم قرار داده است.
بیشتر بخوانید: سقف‌های بانکی و رکورد جدید دلار؛ تهران در گرداب فشار و انکار
این اقدام بخشی از سیاست لندن برای افزایش فشار بر سپاه پاسداران و نهادهای مالی مرتبط با آن در چارچوب تلاش‌های غرب برای مهار نفوذ منطقه‌ای ایران تلقی می‌شود.
انحلال بانک “آینده”
پیش‌تر رئیس هیأت عالی بانک مرکزی ایران اعلام کرده بود که بانک “آینده” منحل شده و از روز شنبه سوم آبان تمام سپرده گذاران این بانک، سپرده گذاران بانک ملی ایران خواهند بود. همچنین کلیه شعب این بانک نیز تحت عنوان شعب بانک ملی ایران خدمات‌رسانی می‌کنند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
محمدرضا فرزین بانک “آینده” را “نماد ناکارآمدی و ناترازی نظام بانکی” در دو دهه اخیر دانسته و گفته بود: «با وجود تمام تلاش‌های صورت پذیرفته، این بانک نتوانسته در مسیر اصلاحات مورد نظر بانک مرکزی قرار گیرد.»
محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده بود که بانک مرکزی برای هرگونه تصمیم‌گیری درباره بانک “آینده” اختیارات قانونی دارد.
by Esmaeil Moradi | اکتبر 30, 2025 | Uncategorized
مهدی کروبی، از رهبران جنبش سبز، در دیدار با فرزندان موسوی گفت علی خامنه‌ای در انتخابات ۸۸ رای مردم را نپذیرفت و از سرکوب خشن حمایت کرد. او افزود نتیجه آن سیاست‌ها، فروپاشی اقتصاد، اخلاق و امنیت کشور است.مهدی کروبی، از رهبران جنبش سبز، در دیدار با فرزندان میرحسین موسوی و زهرا رهنورد، از رویکردهای حاکم بر جمهوری اسلامی، افزایش نقش نظامیان در قدرت و وابستگی به روسیه به‌شدت انتقاد کرده و خواستار آزادی موسوی و رهنورد و پایان “کینه‌ها و لجبازی‌های کودکانه” شد.
این دیدار به گزارش انصاف‌نیوز در روز پنجشنبه هشتم آبان برگزار شده است. در این دیدار، کروبی ضمن تجلیل از میرحسین موسوی به‌عنوان “نخست‌وزیر امام در دوران سخت جنگ” و از زهرا رهنورد به‌عنوان “قرآن‌پژوهی اندیشمند” گفت: «خدمات ارزشمند این دو عزیز بر کسی پوشیده نیست.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
فرزندان موسوی در این دیدار سلام والدین خود را به کروبی رسانده و گزارشی از وضعیت و روند حصر ۱۵ ساله پدر و مادرشان ارائه کردند که آن را “ناراحت‌کننده” توصیف کردند.
انتقاد تند از علی خامنه‌ای و نتایج سیاست‌های پس از سال ۸۸
کروبی در این دیدار به صراحت از علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، انتقاد کرد و گفت: «آقای خامنه‌ای در انتخابات ۸۸ نه‌تنها رای مردم را تحمل نکرد، بلکه از تقلب و سرکوب خشن حمایت کرد و ما را متهم به فتنه، بی‌بصیرتی و نانجیبی کرد.»
او با اشاره به سیاست‌های محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری وقت و “پیروز” اعلام‌شده در انتخابات ۱۳۸۸ افزود: «مدعی بصیرت، اقتصاد، فرهنگ، امنیت و اخلاق را از بین برد و آنچه که امروز می‌بینید، محصول همان رویکرد غلط است.»
به گفته کروبی، هدف او و موسوی از اعتراض در سال ۱۳۸۸، جلوگیری از “انحرافی” بود که “نطفه‌اش در سال ۸۴ گذاشته شد” و با ورود نظامیان به عرصه سیاست و اقتصاد، به گفته او، کشور را به مسیر فساد و بحران کشاند.
کروبی افزود: «می‌دانستم با ورود دستگاه‌های نظامی و امنیتی به حوزه قدرت، اقتصاد و سیاست، کشور و انقلاب به کجا خواهد رسید. نهادهای نظارتی کارایی‌شان را از دست خواهند داد و فساد لجام‌گسیخته خواهد شد. هر آنچه گفتیم، متأسفانه اتفاق افتاد.»
او با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور گفت: «روزی که به حصر رفتیم، یک دلار ۹۰۰ تومان بود و امروز ۱۰۸ هزار تومان است. اگر این مسیر اصلاح نشود، خدا می‌داند در آینده نزدیک چه خواهد شد.»
انتقاد از نفوذ فزاینده نظامیان و وابستگی به روسیه
بخش دیگری از سخنان کروبی به انتقاد از روابط جمهوری اسلامی با روسیه اختصاص داشت. او گفت: «انحراف از آرمان‌های انقلاب به جایی رسیده که برخی نظامی‌ها در مجلس برای پوتین یقه پاره می‌کنند. بعید می‌دانم اگر حزب توده هم در قدرت بود، بیش از این برای روس‌ها یقه پاره می‌کرد.»
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که در هفته‌های اخیر، روابط تهران و مسکو بار دیگر خبرساز شده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، ایران را در موضوع “مکانیسم ماشه” مقصر دانست و گفت این بحران نتیجه عملکرد محمدجواد ظریف است. ظریف نیز در پاسخ، روسیه را به “وارونه‌گویی” متهم کرد و گفت روابط عادی ایران با جهان “خط قرمز روس‌ها” است.
بیشتر بخوانید: کروبی: به جای توهین، به دغدغه‌های موسوی پاسخ دهید
در مقابل، برخی مقام‌های فعلی جمهوری اسلامی از جمله محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، از روسیه دفاع کرده و منتقدان مسکو مانند روحانی و ظریف را متهم کردند که به روابط “رو به پیشرفت” تهران و مسکو آسیب زده‌اند.
کروبی با اشاره به این رویکردها، آن را نشانه‌ای از “دور شدن از استقلال ملی” دانست و گفت: «انحراف از مسیر انقلاب به جایی رسیده که برخی از نمایندگان بیش از حد از منافع روسیه دفاع می‌کنند، در حالی که این کشور بارها در بزنگاه‌های حساس، ایران را تنها گذاشته است.»
از جنبش سبز تا امروز؛ یادآوری هزینه‌ها و خواست آزادی محصوران
مهدی کروبی و میرحسین موسوی از رهبران جنبش سبز بودند که پس از اعتراضات گسترده به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸، از اسفند ۱۳۸۹ همراه با همسرانشان در حصر خانگی قرار گرفتند.
فاطمه کروبی، همسر مهدی کروبی، سال ۱۳۹۰ از حصر خارج شد و خود کروبی نیز در اسفند ۱۴۰۳ از حصر رهایی یافت.
در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸، ده‌ها تن از شهروندان کشته و صدها نفر بازداشت شدند. با گذشت بیش از پانزده سال، هنوز میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در حصر هستند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کروبی در پایان دیدار با فرزندان موسوی گفت: «امیدوارم کینه‌ها و لجبازی‌های کودکانه پایان یابد و به‌زودی شاهد آزادی مهندس موسوی و همسر محترم‌شان باشیم.»
او تاکید کرد که “اصلاح مسیر کشور” بدون بازگشت به عدالت، شفافیت و پاسخ‌گویی ممکن نیست و افزود: «اگر صدای منتقدان شنیده می‌شد، کشور به این نقطه نمی‌رسید.»
اظهارات تازه مهدی کروبی را می‌توان نشانه‌ای از تحرک آرام جریان‌های منتقد درون نظام دانست. در ماه‌های گذشته، برخی از چهره‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان از جمله مقام‌های پیشین دولت روحانی، آشکارا از سیاست‌های اقتصادی، امنیتی و خارجی جمهوری اسلامی انتقاد کرده‌اند.
در همین چارچوب، گزارش‌هایی درباره دیدار برخی مقام‌های دولت مسعود پزشکیان با میرحسین موسوی منتشر شد، هرچند رسانه نزدیک به موسوی این دیدار را تکذیب کرد.
در شرایطی که ایران با بحران‌های اقتصادی و افزایش فشار تحریم‌ها روبه‌روست، سخنان کروبی از نظر منتقدان یادآور دوره‌ای است که سیاست در ایران هنوز مجالی برای رقابت و اعتراض علنی داشت. اکنون، با بالا گرفتن تنش‌های داخلی و خارجی، این پرسش در محافل سیاسی مطرح است که آیا حکومت در نهایت به رفع کامل حصر و فراتر از آن به یک گفت‌وگوی ملی تن خواهد داد یا همچنان بر طرد و سکوت مخالفان پای خواهد فشرد.
by Esmaeil Moradi | اکتبر 30, 2025 | Uncategorized
منابع اطلاعاتی غربی می‌گویند ایران با وجود بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، با کمک چین در حال بازسازی زرادخانه موشکی خود است؛ همکاری‌‌یی که پکن آن را بخشی از سیاست مستقل خود می‌داند.در حالی که تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه فعالیت‌های موشکی ایران بار دیگر برقرار شده‌اند، منابع اطلاعاتی غربی می‌گویند جمهوری اسلامی با کمک چین در حال بازسازی بخشی از توان موشکی خود است.
به گفته مقام‌های اطلاعاتی اروپایی، از اواخر سپتامبر چندین محموله از ماده شیمیایی “سدیم پرکلرات” از بنادر چین به بندرعباس منتقل شده است؛ ماده‌ای کلیدی در ساخت سوخت جامد موشک‌های بالستیک میان‌برد. آنان می‌گویند این محموله‌ها بخشی از تلاشی گسترده‌تر برای احیای ذخایر موشکی ایران پس از جنگ ۱۲ روزه این کشور با اسرائیل در ماه ژوئن است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
براساس همین گزارش‌ها، اولین محموله‌ها در ۲۹ سپتامبر وارد ایران شده و در مجموع دو هزار تُن سدیم پرکلرات از شرکت‌های چینی خریداری شده است. چندین کشتی باری و شرکت درگیر در این انتقال‌ها پیش‌تر در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار داشته‌اند.
ارسال این مواد پس از فعال شدن سازوکار “مکانیسم ماشه” انجام گرفته است. تحریم‌های احیاشده ایران را از انجام هرگونه فعالیت مرتبط با موشک‌های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای منع می‌کند و از کشورهای عضو سازمان ملل می‌خواهد از ارسال هر ماده‌ای که می‌تواند به توسعه سامانه‌های پرتاب سلاح‌های هسته‌ای کمک کند، خودداری کنند.
بیشتر بخوانید: گروسی: تحرکاتی در اطراف ذخایر هسته‌ای ایران دیده شده است
با این حال، چین و روسیه با بازگشت تحریم‌ها مخالفت کرده‌اند. سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسش خبرنگار سی‌ان‌ان گفته است که کشورش از “جزئیات این موضوع” آگاه نیست اما “همواره کنترل صادرات اقلام با کاربرد دوگانه را بر اساس قوانین بین‌المللی” رعایت کرده است. او افزوده است: «چین از حل سیاسی و دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران حمایت می‌کند و با تحریم و فشار مخالف است.»
کارشناسان می‌گویند چون نام “سدیم پرکلرات” در فهرست رسمی مواد ممنوعه نیامده، پکن می‌تواند استدلال کند صادرات آن نقض قطعنامه‌های سازمان ملل نیست. این ماده اما پیش‌ماده‌ی اصلی “آمونیوم پرکلرات” است، ترکیبی ممنوع که در سوخت موشک‌های بالستیک کاربرد دارد.
کشتیرانی در سایه، پنهان‌کاری دریایی و تلاش برای بازسازی پس از جنگ
داده‌های ردیابی کشتی‌ها و پست‌های خدمه در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد چندین کشتی از جمله “MV Basht”، “Barzin”، “Elyana” و “MV Artavand” بین بنادر چین و بندرعباس در رفت‌وآمد بوده‌اند. برخی از این کشتی‌ها به‌گفته منابع اطلاعاتی غربی، در میانه مسیر سیستم ردیابی خود را خاموش کرده‌اند تا مسیرشان پنهان بماند.
خدمه این کشتی‌ها به نظر می‌رسد در استخدام شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران هستند و در برخی تصاویر منتشرشده توسط آنان در شبکه‌های اجتماعی، توقف‌های مکرر در مسیر چین تا ایران دیده می‌شود.
در طول جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، ارتش اسرائیل دست‌کم یک‌سوم از پرتابگرهای موشک‌های زمین‌به‌زمین ایران را هدف قرار داد. به گفته جفری لوئیس، مدیر پروژه خلع سلاح شرق آسیا در مؤسسه میدلبری، تهران اکنون برای جبران این خسارت نیاز فوری به سوخت موشکی دارد.
او به سی‌ان‌ان گفته است: «دو هزار تُن سدیم پرکلرات تنها برای حدود ۵۰۰ موشک کافی است. ایران پیش از جنگ ماهانه حدود ۲۰۰ موشک تولید می‌کرد و حالا باید هم ذخایر از دست‌رفته را جایگزین کند و هم تولید را افزایش دهد.»
لوئیس معتقد است وضعیت کنونی را می‌توان “وقفه‌ای موقت” در درگیری‌ها دانست که هر دو طرف در حال بازتسلیح خود هستند: «همان‌طور که ایران برای پر کردن انبار موشک‌هایش تلاش می‌کند، اسرائیل و آمریکا هم به‌دنبال جایگزینی سامانه‌های دفاعی و مهمات مصرف شده هستند.»
شبکه‌های پنهان و تجارت خاکستری
چین سال‌هاست یکی از مهم‌ترین متحدان سیاسی و اقتصادی ایران در دوران تحریم بوده است. پکن ضمن انتقاد از تحریم‌های یکجانبه آمریکا، بخش عمده‌ای از نفت ایران را می‌خرد، هرچند رسما آن را گزارش نمی‌کند. این تجارت از طریق شبکه‌ای از شرکت‌های کوچک و پالایشگاه‌های مستقل موسوم به «teapot refineries» انجام می‌شود که برای دور زدن تحریم‌ها از ناوگان مخفی نفتکش‌ها استفاده می‌کنند.
منابع اروپایی معتقدند الگوی مشابهی برای ارسال سدیم پرکلرات به ایران به کار گرفته شده است؛ شبکه‌ای متشکل از شرکت‌های پوششی و آدرس‌های جعلی که گاه تنها روی کاغذ وجود دارند. برخی از این شرکت‌ها در بندر دالیان در شمال شرق چین ثبت شده‌اند.
به گفته همین منابع، دو شرکت چینی از این مجموعه پیش‌تر در آوریل امسال به‌دلیل همکاری با سپاه پاسداران برای تهیه مواد پیشران موشکی، از سوی آمریکا تحریم شدند.
تونگ ژائو، پژوهشگر ارشد در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، می‌گوید موضع چین درباره مشروعیت بازگشت تحریم‌ها ممکن است توضیح دهد چرا پکن محدودیتی برای صادرات چنین مواد شیمیایی قائل نیست.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او می‌گوید: «چین، روسیه و ایران در نامه‌ای به سازمان ملل بازگشت تحریم‌ها را غیرقانونی خوانده‌اند و بنابراین خود را موظف به اجرای آن نمی‌دانند.»
ژائو توضیح می‌دهد که هرچند نام سدیم پرکلرات به‌صراحت در فهرست تحریم‌ها نیست، اما طبق قطعنامه‌های بازگردانده‌شده، هر ماده‌ای که در توسعه سامانه‌های پرتاب سلاح هسته‌ای نقش داشته باشد، باید مشمول محدودیت‌ها شود. با این حال، همین خلأ در نام‌گذاری، فضایی برای تفسیر و توجیه باقی می‌گذارد.
روابط ایران و چین در ماه‌های اخیر نزدیک‌تر شده است. در دیدار سپتامبر میان شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، پکن بار دیگر تأکید کرد که “به وعده‌های ایران درباره عدم تمایل به تولید سلاح هسته‌ای اعتماد دارد” و از “حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای” حمایت می‌کند.
در حالی که مقامات غربی این همکاری‌ها را نشانه بی‌توجهی چین به تحریم‌ها می‌دانند، پکن از دیدگاه خود آن را بخشی از سیاست مستقل و مبتنی بر احترام متقابل توصیف می‌کند.
در بندرعباس، کشتی‌ها یکی پس از دیگری پهلو می‌گیرند، محموله‌های سفیدرنگ سدیم پرکلرات تخلیه می‌شود و به انبارهایی می‌رود که در گرمای جنوب ایران سکوت سنگینی بر آن‌ها حاکم است. در سطح بین‌المللی اما سکوتی دیگر در جریان است؛ سکوتی میان بازگشت تحریم‌ها، دیپلماسی متوقف‌شده و مناقشه‌ای که هر دو سویش خود را برای مرحله بعد آماده می‌کنند.
