هم‌زمان با نزدیک شدن خطر تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران برای گفت‌وگو پیرامون همکاری‌های هسته‌ای به مسکو رفت. قرار است روسیه چند نیروگاه هسته‌ای جدید برای ایران بسازد.به گزارش ایلنا محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز دوشنبه ۳۱ شهریور وارد مسکو شد. برنامه سفر او رایزنی درباره توسعه همکاری‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی با مقامات روسی است.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفته “در قرارداد بین دولت‌های ایران و روسیه، ساخت هشت نیروگاه اتمی توسط روسیه پیش‌بینی شده که چهار نیروگاه در بوشهر است”. بنا بر گزارش “مذاکرات و مطالعات مورد نیاز برای اجرایی شدن بخش دوم این قرارداد انجام شده است، زمین محل احداث نیروگاه‌ها انتخاب، آماده و تجهیز شده است.”
بیشتر بخوانید:اسلامی: بازرسان آژانس بعد از نظارت، ایران را ترک کردند
اواخر مردادماه امسال، الکسی لیخاچف، مدیر عامل شرکت اتمی روس‌اتم که نیروگاه بوشهر را ساخته است، اعلام کرد که ایران به روسیه پیشنهاد داده که دستور کار همکاری‌های دوجانبه در زمینه انرژی هسته‌ای، از جمله در زمینه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای کوچک در ایران گسترش یابد.
مدیرعامل شرکت روس‌اتم که شرکتش پیشتر واحد یک نیروگاه اتمی بوشهر را تکمیل و راه‌اندازی کرده و در حال ساخت واحدهای ۲ و ۳ این نیروگاه است، گفت که “مذاکرات برای ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید در ایران در حال انجام است و امیدوارم دیر یا زود چنین توافقاتی منعقد شود”.
در همان زمان کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، از مشارکت احتمالی روسیه در ایجاد پنج هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی بزرگ هسته‌ای و رآکتورهای کوچک،مقیاس جدید خبر داده بود و گفته بود که “در این مورد در دیدار دیماه (۱۴۰۳) مسعود پزشکیان با ولادیمیر پوتین در مسکو توافق شده است.
کلید خوردن همکاری‌های اتمی جمهوری اسلامی و روسیه در شرایطی است که با فعال شدن مکانیسم ماشه احتمال دارد تا کمتر از یک هفته دیگر همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران دوباره به جریان بیافتند، آنهم در شرایطی که شرایط اقتصادی وخیم است، بهای ارز به شکلی بی‌سابقه بالا رفته و وضع خزانه دولت آنطور که مسعود پزشکیان، رئيس جمهور ایران می‌گوید خراب است.
دولت از تامین برق مورد نیاز صنایع و خانوار‌ها ناتوان است. نیروگاه هسته‌ای بوشهر که در سال۹۰ و بعد از چند دهه بالاخره به مرحله بهره‌برداری رسید، تنها ظرفیت تولید ۱ گیگاوات را دارد.
بیشتر بخوانید:نیروگاه هسته‌ای بوشهر تنها ۱،۶ درصد برق را تامین می‌کند
بیشتر بخوانید:برنامه هسته‌ای ایران
نقطه عطف روابط ایران و روسیه
اسلامی گفته است که در دیدار ۲۸ دیماه ۱۴۰۳ رؤسای جمهور دو کشور در کرملین، ولادیمیر پوتین، رئیس جهمور روسیه “مهم‌ترین محور همکاری” تهران و مسکو را حوزه انرژی دانسته و “ساخت نیروگاه‌های اتمی را برجسته‌ترین بخش این همکاری” خوانده بود. او اکنون قرارداد ساخت ایجاد نیروگاه‌های هسته‌ای جدید را “نقطه عطفی در روابط دو کشور” می‌داند.
اسلامی در این سفر تاکید کرده است که جمهوری اسلامی “در چارچوب پادمان و مقررات آژانس” برنامه هسته‌ای “صلح‌آمیز” خود را پیش می‌برد و سازمان انرژی اتمی در زمینه “نحوه تعامل با آژانس، ملزم به رعایت قانون جدید مجلس شورای اسلامی است”
تهدید‌های جدی علیه ایران
محمد اسلامی همچنین از فعال‌کردن ساز و کار ماشه توسط سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه انتقاد کرده و گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی “تحت نفوذ” اسرائيل و آمریکا قرار دارد.
هم‌زمان با این سخنان و یک روز قبل از سفر مسعود پزشکیان به مجمع عمومی سازمان ملل، بیش از ۷۰ نماینده مجلس شورای اسلامی، در نامه‌ای به شورای‌عالی امنیت ملی و روسای سه قوه، خواستار “بازنگری در دکترین دفاعی ایران” در راستای “ساخت و نگهداری سلاح هسته‌ای” شدند.
پیشتر نیز برخی نمایندگان مجلس و برخی مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله علی لاریجانی، دبیر کنونی شورای عالی امنیت ملی، و کمال خرازی، مشاور بین‌الملل خامنه‌ای از احتمال تغییر دکترین هسته‌ای تهران سخن گفته بودند.
حکومت ایران تهدید کرده است که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه از پیمان “ان‌پی‌تی” خارج می‌شود. این همه در کنار گسترش همکاری‌ها با روسیه می‌تواند روزنه “تعامل” با آمریکا و اروپا را در آخرین فرصت‌های باقی‌مانده مسدود کند.
بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از جمله به معنای این است که خطوط هوایی و کشتیرانی این کشور مشمول بازرسی محموله‌ها می‌شوند. بخش بزرگی از تولیدات صنعتی و فناوری‌هایی که کالای “دومنظوره” محسوب می‌شوند، ممنوع خواهند شد. همچنین ممنوعیت کامل خرید و فروش سلاح، محدودیت برنامه موشکی بار دیگر اعمال می‌شود.
بیشتر بخوانید:جنگ میان ایران و اسرائیل
مهم‌تر این که ایران را در معرض خطر شروع دوباره جنگ قرار می‌دهد. با این حال بسیاری چهره‌های حکومت مدعی‌اند این تحریم‌ها و قرار گرفتن دوباره ایران ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل شرایط فعلی را چندان تحت تاثیر قرار نخواهد کرد.
روز ۲۸ شهریور و در جریان رأی گیری در شورای امنیت سازمان ملل، ۹ کشور به قطعنامه‌ای که خواهان تمدید تعلیق تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بود رأی منفی دادند. این قطعنامه در چارچوب استفاده کشورهای غربی از مکانیسم ماشه به جریان افتاد. به این ترتیب همه قطعنامه‌های تحریمی که پس از توافق برجام و در چارچوب قطعناه ۲۲۳۱ تعلیق شده بود می‌توانند احیا شوند.