رویترز به نقل از دیپلمات‌ها نوشت مذاکره عراقچی و تروئیکای اروپایی پیشرفت چندانی نداشته است. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، وضعیت کنونی را “مشابه شرایط جنگی” خواند و گفت از سرگیری بازرسی‌ها مستلزم “تدابیر ویژه” است.خبرگزاری رویترز به نقل از دو دیپلمات اروپایی و یک دیپلمات ایرانی گزارش داد وزیر خارجه ایران و وزرای خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مذاکرات روز چهارشنبه ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) که با هدف جلوگیری از اجرایی شدن مکانیسم ماشه برگزار شد، پیشرفت اندکی داشتند.
این تماس تلفنی پس از امضای توافق اخیر میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی در قاهره برای از سرگیری همکاری‌ها از جمله بازرسی از تأسیسات هسته‌ای ایران صورت گرفت. با این حال به نوشته رویترز چندین دیپلمات غربی گفته‌اند که این توافق جزئیات کافی ندارد و در آن جدول زمانی مشخصی برای از سرگیری بازرسی‌ها تعیین نشده و این امکان را باقی می‌گذارد که تهران همچنان به مانع‌تراشی ادامه دهد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
رسانه‌های داخلی در ایران گزارش دادند که عراقچی در این گفت‌وگوی تلفنی بار دیگر اقدام سه کشور اروپایی برای اجرای مکانیسم ماشه را “فاقد هرگونه توجیه قانونی و منطقی” خوانده و مدعی شد: «جمهوری اسلامی ایران با رویکردی مسئولانه وارد گفتگو با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده و شیوه‌نامه روشنی راجع به نحوه ایفای تعهدات پادمانی ایران در وضعیت جدید تدوین کرد که لازم است اهمیت و ارزش این اقدام از سوی همه طرف‌ها درک شود.»
در همین حال وزارت امور خارجه آلمان با انتشار پیامی در شبکه اکس اعلام کرد که سه کشور اروپایی در این مذاکرات “تأکید کردند که ایران هنوز اقدامات منطقی و دقیقی را که برای دستیابی به تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ لازم است، انجام نداده است.”
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز شامگاه چهارشنبه با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد که “پنجره برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک در موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی به سرعت در حال بسته‌شدن است.”
رویترز نوشته چهار دیپلمات اروپایی و یک مقام ایرانی پیش‌از برگزاری این تماس تلفنی به این خبرگزاری گفته بودند که محتمل‌ترین سناریو این است که سه کشور اروپایی بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را از طریق مکانیسم ماشه پیش ببرند.
یک دیپلمات ایرانی به رویترز گفته که تهران تأکید کرده است در صورت تصمیم به بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، این اقدام را تلافی خواهد کرد. یک مقام ایرانی نیز گفته است: «در تهران این برداشت وجود دارد که تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال خواهند شد، به همین دلیل تهران از دادن امتیاز خودداری می‌کند.»
اسلامی: وضعیت مشابه شرایط جنگی است
در همین حال رسانه‌های دولتی در ایران شامگاه چهارشنبه متن مصاحبه‌یک روزنامه ژاپنی با محمد اسلامی، معاون مسعود پزشکیان و رئیس سازمان انرژی اتمی را منتشر کردند. اسلامی در مصاحبه با “کیودو نیوز” که به صورت کتبی انجام شده، تأکید کرده است تا زمانی که “تدابیر ویژه‌ای” پس از حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام نشود، بازرسیهای آژانس “به طور کامل از سر گرفته نخواهد شد.”
اسلامی شرایط امنیتی کنونی را با توجه به خطر حمله احتمالی مجدد اسرائیل به ایران را همچنان “مشابه شرایط جنگی” دانسته و گفت اعتماد میان تهران و آژانس “باید دوباره بازسازی شود.”
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران کشورهای غربی را متهم کرده است که از آژانس برای “اهداف سیاسی” خود می‌کنند و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس “نتوانسته اطلاعات محرمانه را حفظ کند و در برابر فشار غرب کوتاه آمده است.”
اسلامی گفت: «از دست دادن استقلال آژانس و ناتوانی در محکوم کردن حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران یک اشتباه نابخشودنی است که در تاریخ ثبت خواهد شد.»
پس از جنگ ایران و اسرائیل شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی و نمایندگان مجلس گروسی را به “جاسوسی” متهم کرده و خواستار بازداشت و محاکمه او شدند. حمید رسائی، نماینده تندرو، اخیرا در اظهاراتی گروسی را “جاسوس رسمی اسرائیل” خواند و خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران نیز پس از توافق قاهره و برگزاری نشست فصلی اخیر شورای حکام آژانس، با انتشار یادداشتی با عنوان “گروسی و بوی کباب جاسوسی جدید”، اتهامات سنگین و ادعاهای تند و بی‌سابقه‌ای را علیه مدیرکل آژانس مطرح کرد و مدعی جانبداری او از مواضع غرب شد.
گروسی این اتهامات را رد کرده و می‌گوید آژانس به طور مستقل عمل می‌کند و هیچ اطلاعاتی از ایران را در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار نمی‌دهد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
جمهوری اسلامی اخیرا با مشارکت چین، نیکاراگوئه، روسیه و ونزوئلا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به آژانس ارائه کرد که خواستار ممنوعیت “هرگونه حمله یا تهدید به حمله علیه سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای تحت ضمانت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی” است. شبکه “المیادین” که به نسخه‌ای از این پیش‌نویس دست پیدا کرده، نوشت در این قعطنامه آمده: «همه کشورهایی که حق مسلم خود را برای توسعه انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز اعمال می‌کنند، حق دارند از تضمین‌های مؤثر در برابر هرگونه حمله یا تهدید به حمله علیه سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای تحت ضمانت‌های آژانس برخوردار باشند.»
به نوشته المیادین پیش‌نویس این قطعنامه قرار است روز پنج‌شنبه ۱۸ سپتامبر (۲۷ شهریور) در شصت و نهمین نشست عمومی سالانه کشورهای عضو آژانس بررسی و به رأی گذاشته شود.